Charles Michel heeft de ambitie om een belangrijke rol te blijven spelen in de Europese politiek. Dat is de conclusie van zijn aankondiging – in een interview, zaterdagavond, met De Standaard, Le Soir en La Libre – dat hij de MR-lijst zal trekken bij de Europese verkiezingen van juni.
Als voorzitter van de Europese Raad kan hij zijn functie niet combineren met het ambt van Europees Parlementslid. “Als ik verkozen word, zal ik de eed afleggen. Ik zal mijn functie als voorzitter van de Europese Raad uitoefenen tot ik half juli de eed afleg als lid van het Europees Parlement.’’ Normaal liep zijn mandaat tot 30 november 2024. Hij zal campagne voeren, maar daarbij terughoudend optreden, zodat hij zijn rol als voorzitter van de Europese Raad kan blijven uitoefenen.
De beslissing van Michel verhoogt de druk op de 27 leiders om vóór half juli een opvolger aan te duiden. Anders gaat die rol naar de leider van het land dat roterend voorzitter van de Raad van de EU is – en laat dat nu het Hongarije van Viktor Orban zijn. De kans dat ze het zover laten komen, is bijzonder klein. Er is een informele Europese Raad op 17 juni en eind juni volgt een klassieke formele top: twee kansen voor de 27 leiders om te beslissen over de toewijzing en verdeling van de topjobs, waaronder het voorzitterschap van de Europese Raad.
Michel heeft ook sommige leiders al ingelicht over zijn plannen. “Eind juni of begin juli kan de Europese Raad anticiperen op mijn vertrek en beslissen over een opvolger”, aldus Michel.
Hij heeft daarmee hoe dan ook een primeur. Michel is nog maar de derde ‘Europese president’, na oud-premier Herman Van Rompuy en Donald Tusk, die onlangs opnieuw Pools premier werd. Bij die twee rees de vraag niet of en hoe ze op een verkiezingslijst zouden gaan staan. Van Rompuy ging na zijn vijf Europese jaren met pensioen, Tusk werd aan het einde van zijn mandaat voorzitter van de Europese Volkspartij.
“Kortzichtig en zelfdestructief”
De beslissing van Michel botst her en der op kritiek. “Dit is zo zelfdestructief voor de rol van voorzitter van de Europese Raad en zo kortzichtig”, schreef professor Europees recht Alberto Alemanno op X. Michel wuifde eventuele opmerkingen in die zin al op voorhand weg in het interview: “Er zijn nog zes maanden voor de eerste zitting van het nieuwe Europees Parlement. Niemand kan dus verrast zijn. Mijn opvolger zal eind juni of begin juli verkozen zijn. Het tweede semester van 2024 is sowieso een periode van politieke transitie, ook in de Commissie. Dat is de democratie.”
Over zijn persoonlijke ambities laat hij zich niet uit. “Het is nodig om de democratische legitimiteit van de Europese Unie te versterken”, verklaart hij zijn beslissing. “Als Europees leider wil ik me verantwoorden voor mijn werk van de voorbije vier jaar, een actieve rol spelen in het Europese debat en het project voor Europa 2030 helpen uitdragen. Daarvoor zullen hervormingen nodig zijn. Ik wil deel uitmaken van die bouwers en het Europese project blijven dienen waar ik nuttig kan zijn.”
Maar ook een rol in de Belgische politiek sluit hij niet op voorhand uit: “De toekomst van België en van Europa zijn met elkaar verbonden.”
Ambieert hij een functie als Europees Commissaris namens België? Zou hij graag Roberta Metsola opvolgen als voorzitter van het Europees Parlement? Of heeft hij interesse in de rol van Josep Borrell als Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid? Aandringen heeft geen zin. “Zo werkt het niet. Ik wil dienen waar ik nuttig kan zijn. Ik heb geen andere ambities.”
